Vanaovend is ’t d’n aovend, morge is ’t de daag det ich normaal gesjproake örges in de Rue Monge of de Rue de la Montagne Sainte Geneviéve in Peries in ein klein kefeke zol zitte. Vlak bie ’t Quartier Latin en wied aaf van alle toeriste. De kefees, zeker in de volksbuurte, zeen de ganse nach aope. Morge is ’t de grote daag: Le Quatorze Juillet, nasjonale Franse feesdaag. La prise de la Bastille in 1789. Die klein kefekes, die de ganse nach aope zeen, zeen d’r de sjöld van det ich de grote militair parade op de Avenue des Champs-Élysées, in al die jaore, nog nooijts zellef gezeen höb. Allein op de tillevies, get later op de daag.
Door “le confinement” zal ich mich dit jaor motte beperke toet ’t herlaeze van de roman van Ton van Reen: “Op de luip oet Montaillou. De reis van Claire en Napoleon nao Peries“. Det is zeker gein sjtraof. Euvereges vinj ich “confinement”, ondanks det de maotregele sjrenger ware, baeter klinke es “lock-down”.
Deze geweldige roman van vrundj Ton begint ouch in Peries op ’t terras van ein kefee en waal ’t kunstenaers- en sjrieverskefee La Coupole. Dao zit de bekinde en onsjterfelikke Franse sjriever Boris Vian de gezet te laeze. Hae zuut ein berich: Bie ’t plaetske Montaillou haet eine baer de wolve weggejaag die ’t zeventeenjäörige herdersmaedje Claire Soubirous wolle aanvalle. (En jao, dae achternaam kint geer örges van). De baer leet ’t maedje mit rös.
Boris leus ’t berich drie kere. ’t Duit ‘m get. Baere zeen zien levelingsbeester. Ze höbbe ’t uterlik van knoevels en ’t innerlik van priesvechters. Zol hae ein book kinne sjrieve mit in de hoofrol eine baer? Eine baer mit mienselikke eigesjappe, wie det kienjer häör knoevelbaere zeen es häör beste vrundjes en mit häör kalle?
Hae pak ein sjrif mit lienkes oet zien tas en sjroef de dop van zien pen. Op ins is ’t d’r weer, nao lang jaore, ’t gelök van ’t sjrieve. ’t Eerste hoofsjtök wo in de baer, dae Napoleon hit, en Claire besjloete op reis te gaon nao Peries, vloeijt wie van allein op ’t pepier.
Aan zien täöfelke op ’t terras van La Coupole sjrief Boris elke daag ein hoofsjtök, döks wo sjrievers en laezers bie zeen. Eine van die is de sjriever Ton van Reen, eine bewonjeraer van ’t werk van Boris Vian. Hae hilt van alles ein daagbook bie. Zeen d’r euvereinkomste tösse de onsjterfelikke Boris Vian en de onsjterfelikke Ton van Reen?
Al flot waerd ontdek det waat Boris sjrief ouch in ’t ech gebeurd. De pers zit d’r mit de knieë op. Frankriek sjteit op ziene kop. De toekoms van ’t landj kump oet de pen van Boris.
Veur Frankofiele ’t plezeer van de herkinning van de modern gesjiedenis van Frankriek. Sartre, Camus, Brel, Piaf, De Beauvoir, Picasso, De Gaulle, Bernhardt, Zola, Voltaire, Boris Vian zellef en angere komme aan ’t waord. Zelfs Brigitte Bardot haet get te melje. Ouch veur luuj die de Franse grandeur neet zo good kinne is ’t good te laeze. Eine aanraojer es sjitterend fekansiebook! Ich bön d’r nog neet oet of ’t ein sjpreukske is of eine historiese roman? Sjleutelroman? Toch get van Kafka? Of ’t Verfremdungseffekt van Bertolt Brecht?
Effin! Laeze; aan ‘m.
Vive la France! Vive la Republique!
Ton van Reen, Vlucht uit Montaillou. De reis van Claire en Napoleon naar Parijs. ISBN 978-90-6265-504-5, 435 pagina’s, € 22,00. Haarlem: Uitgeverij In de Knipscheer: 2019.
Te kriege in de Remunjse bokewinkels.
Foto en teks: Guus Rüsing.
