Verhalen zijn een van de mooiste dingen in het leven. Ik kan uren luisteren naar mensen die hun verhaal kunnen vertellen, iets wat mysterieus of juist met veel bravoure. Als je durft te luisteren grijpen deze verhalen je bij de lurven en laten je nooit meer los.

Zoveel mensen weten niet dat ze iets te vertellen hebben of zien hun verhaal niet als belangrijk genoeg om gehoord te worden, maar dat geloof ik niet. Iedereen kent pijn, verdriet, liefde en geluk. Dat kunnen verwoorden is de kunst. Ik hou van taal, met en zonder woorden, er zit iets achter. Een gevoel, een emotie, jouw essentie.

Het is mijn doel om die verhalen te verwoorden op een manier dat jij als lezer, geraakt wordt waar je het niet had verwacht. Dan zul je dat verhaal nooit meer vergeten.

Sandra Janssen

Mijn eerste verhaal :

Muziek van een bijzondere kliek.

De Boventoon, een onbeperkte muzikale beleving.

Door Sandra Janssen

ROERMOND – “Het verschil was na de eerste keer al merkbaar.” De twinkel in de ogen van de moeder van Bram verraad hoe trots ze is op haar 25-jarige zoon, die nog nooit een instrument heeft bespeeld en zich nu de trom eigen leert maken.

Bram is een reus van een vent, maar hij is haar ‘grote, kleine jongen’. Hij heeft klassiek autisme en het niveau van een ongeveer zevenjarige. Bram gaat sinds januari naar De Boventoon in Roermond, een muzikale dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking.

Muziek kan je beroeren tot in het diepst van je zijn. Het is een universele taal die verbindt. Zelfs als je je niet goed kunt uitdrukken. Veel onderzoeken laten zien dat muziek mensen helpt. Mensen die met allerlei verschillende soorten beperkingen te maken kunnen hebben; dementie, syndroom van down, autisme, noem maar op. Muziek is als soep voor de ziel. Bij De Boventoon in Roermond kunnen mensen met een verstandelijke beperking en liefde voor muziek, hun hart ophalen.

Passie voor muziek

 ‘De Boventoon’ is geboren uit de passie van Hans Leijendeckers. Zijn bevlogenheid voor muziek is één ding, maar als duidelijk wordt wat Hans doet voor de jongens die er komen, hoef je je niet af te vragen waar zijn hart echt ligt.  Hij biedt mensen met een verstandelijke beperking, die onterecht vaak niet als volwaardig lid van de maatschappij worden gezien, een plek om zich te ontplooien.

Hans is resoluut: “Voor deze jongens is naar De Boventoon gaan, wat voor anderen is als naar het werk gaan. Alleen krijgen zij geen salaris.” Wat de deelnemers wél krijgen is structuur en het gevoel dat hun dag inhoud heeft. Daarnaast ontwikkelen ze vaardigheden op zowel muzikaal als sociaal gebied.

Eigen visie

Hans stuurt De Boventoon aan naar zijn geheel eigen professionele als persoonlijke visie. Door zorg te bieden die aansluit op de wensen en capaciteiten van het individu. Oude rockers, beginnende rappers en alles daar tussenin. Ze zijn als een tweede familie voor Hans. In een enkel geval zelfs letterlijk, want zijn zoon Mick, met downsyndroom, is tevens een van de deelnemers bij De Boventoon.

Mick is het ultieme voorbeeld van wat inspiratie kan doen. Hij en de obstakels waar Hans als zijn vader, met Mick tegenaan is gelopen, zijn het vuur geweest dat het idee achter De Boventoon ontstoken heeft. Er was geen plek waar mensen met een verstandelijke beperking heen kunnen om de hele dag muziek te maken.

Bij instellingen waar deze mensen wonen, zijn er wel eens workshops of muziekmiddagen, maar zoals ze hier met muziek aan de slag kunnen, kunnen ze dat nergens. Onder professionele begeleiding worden nieuwe nummers geschreven, maken de deelnemers zich diverse muziekinstrumenten eigen en wordt gezongen, gecomponeerd en gerapt. De groepen zijn klein zodat iedere deelnemer volop individuele aandacht krijgt en zijn eigen kracht kan ontdekken.

Rock ’n Roll

Mick is net zo’n ‘oude rocker’ als zijn vader Hans, maar dan een paar jaar jonger. Hij neemt zijn gitaar op schoot. Zijn voet komt volledig van de grond als hij mee tikt op de maat. Een glimlach van oor tot oor. Glunderende ogen. Er zit muziek in deze jongen! Hij zingt en speelt hartstochtelijk en als er een nootje wordt gemist, dan is dat helemaal niet erg. Hans helpt hem weer op weg. Mick is onbevangen in zijn gitaarspel en zijn levendige enthousiasme is hoorbaar in elke noot. Oh ja, én hij is bescheiden. Bij elk compliment dat hij persoonlijk krijgt, wijst hij steevast naar zijn vader.

Ultiem geluk

En dan is er Bram. Een hele lieve jongeman met autisme. Bram is gek op ‘Ernst, Bobbie en de Rest’, ‘Buurman en Buurman’ en Limburgse muziek. Hij kan alles meezingen en kent elk deuntje en geluidje dat bij de liedjes hoort.

Bram trekt zich graag terug achter de computer met op zijn hoofd een koptelefoon, waar een van zijn favoriete artiesten doorheen klinkt. Bram komt 3 dagen per week bij De Boventoon. Voordat hij hier kwam werd gedacht dat hij zijn plafond bereikt had, dat hij zich zover had ontwikkeld als mogelijk was.

Bram is vriendelijk en vrolijk als ik hem ontmoet bij De Boventoon. Hij zit op zijn vaste stekkie met zijn koptelefoon op. Terwijl hij naar de muziek van Sesamstraat luistert, deinst zijn lichaam mee op de maat als een echte Stevie Wonder. Behendig scrolt hij door YouTube op zoek naar het volgende nummer waar hij zin in heeft. Zo is hij volkomen gelukkig.

Denken in mogelijkheden

Naast het gegeven dat iedere deelnemer zelfstandig bezig is met muziek, worden ze ook individueel begeleid door Hans. Bram heeft nooit zelf een instrument bespeeld, maar bij De Boventoon is Hans met hem op zoek gegaan naar zijn persoonlijke mogelijkheden.

We zitten in de huiskamer. Een comfortabele bank en een salontafel. In de kring wordt met z’n allen muziek gemaakt. Hans speelt basgitaar en een ander gitaar. Ondertussen geeft Hans Bram wat instructies: “Een, twee, ene twee…” Bram speelt dit ritme feilloos op de trommels die Hans voor hem heeft klaargezet.

Door de persoonlijke manier waarop Hans omgaat met de deelnemers, weet hij in hen allemaal het beste naar boven te halen. Hans maakt grapjes met Bram en voert wezenlijke gesprekken met hem, terwijl ze muziek maken. De interactie tussen die twee is vertederend en confronterend. Bram ontdooit als Hans hem benadert met een lach en een beetje kietelen. “Wat wil je nu doen?” Hans weet het antwoord op die vraag allang. Bram wil graag terug naar de computer, terug naar ‘Ernst, Bobbie en de Rest’. En dat mag. Als Bram met zijn koptelefoon op weer opgaat in zijn eigen wereld, dan duikt Hans tussendoor regelmatig even dat wereldje in. Gewoon om te kijken hoe Bram het daar heeft.

Wens van een moeder

De moeder van Bram vertelt dat bij veel instellingen weinig ruimte is voor persoonlijk contact. Zo is het voor veel mensen bijvoorbeeld niet altijd meteen duidelijk wanneer Bram met hen probeert te communiceren. Hij praat heel zacht en draait zijn hoofd vaak weg tijdens het spreken. Ook ontbreekt het in andere opvangsituaties door drukte, vaak aan tijd om écht contact te maken. Terwijl dat juist is wat Bram nodig heeft.

Bram heeft soms een knuffel nodig en legt connecties tussen twee dingen vaak op een andere manier dan wij dat doen. Hij kan bijvoorbeeld de wenkbrauwen van een dame mooi vinden en daar gefascineerd door raken. Dat kan dan door de dame in kwestie volkomen verkeerd worden opgevat. Is hij nou verliefd? Hij kan je aardig vinden enkel omdat je dezelfde naam hebt als iemand die hij al kent en die hij aardig vindt.  Als je tegen Bram zegt dat hij zijn voeten moet vegen, dan doet hij dat ook letterlijk. Hij doet dan zijn schoenen uit en veegt daadwerkelijk zijn voeten. Zijn hoofd werkt anders en een ander moet dat kunnen begrijpen, de moeite doen om dat te willen begrijpen. Hans doet dat. En niet alleen voor Bram.

Brams moeder vertelt dat haar zoon door zijn eigen plafond is gebarsten sinds hij bij De Boventoon komt! Ze ziet grote en belangrijke veranderingen in Bram. Vooral in zijn communicatie. Hij neemt nu soms zélf het initiatief in het maken van contact. En hij vertelt nu, als hem iets wordt gevraagd, veel meer dan hij deed voor hij bij De Boventoon kwam. Bram is de beste versie van zichzelf geworden. Wat wil je nog meer voor je kind?