Initiatiefgroep burgerberaad praat met fracties over burgerparticipatie

Initiatiefgroep Burgerberaad voor Roermond sprak de afgelopen maanden met vrijwel alle lokale gemeenteraadsfracties over burgerparticipatie. De insteek: hoe kunnen inwoners meer en beter worden betrokken bij bestuur en beleid, bijvoorbeeld via een volwaardig burgerberaad? De politici hadden vooral vragen over opzet, voorbeelden en mandaat van het burgerberaad.

Onlangs publiceerde de initiatiefgroep een notitie naar aanleiding van die gesprekken. Daarin wordt aan de hand van de reacties uitgebreid ingegaan op voor- en nadelen, de organisatie, het onderzoek en de relatie tussen burgerberaad en gemeenteraad.

Een burgerberaad moet alleen worden ingezet als aan alle (inter)nationaal erkende criteria en randvoorwaarden is voldaan, schrijft de initiatiefgroep. Daaronder vallen onder meer selectie van 100-150 deelnemers door (gewogen) loting en een mandaat voor uitvoering van de ontwikkelde oplossingen.

Dat is belangrijk, want een andere opzet leidt tot andere resultaten. Als bijvoorbeeld het mandaat ontbreekt, hoeven de politici niets met de uitkomsten te doen. Pas als aan alle criteria is voldaan, is sprake van een volwaardig burgerberaad.

Burgerberaad geen ‘schaduwraad’

Intussen zijn er wereldwijd honderden voorbeelden van succesvolle, goed gedocumenteerde volwaardige burgerberaden. Toch hadden de Roermondse politici naast lovende woorden veel kritische vragen en opmerkingen tijdens de gesprekken met de initiatiefgroep, die van half maart tot half juni zijn gehouden.

Zo werd de vrees uitgesproken dat een burgerberaad ‘oncontroleerbaar’ is. De term ‘schaduwraad’ viel. Vanuit het ontwerp en in de praktijk is een volwaardig burgerberaad echter veel transparanter, en daardoor beter controleerbaar dan bestaande politieke organen, aldus de initiatiefgroep. Voor de laatsten zijn er intussen regels om ondemocratische beïnvloeding tegen te gaan.

Kunnen burgers meebesturen?

Verder werd betwijfeld of ingelote burgers wel kunnen beslissen over ingewikkelde zaken; kun je dat niet beter aan de raadsleden overlaten, die zijn daar toch voor gekozen? De praktijk wijst uit dat ingelote burgers binnen een volwaardig burgerberaad prima in staat zijn om duurzame, innovatieve oplossingen te ontwikkelen - ongeacht bijvoorbeeld opleiding, ervaring, inkomen en achtergrond.

Het mandaat zit sommige politici niet lekker, zo bleek. De gemeenteraad is toch ‘de baas’ van de gemeente? Een burgerberaad is een aanvulling op en geen vervanging van het huidige democratische stelsel, lezen we in de notitie. De gemeenteraad blijft eindverantwoordelijk en kan kiezen om een bepaald probleem via een volwaardig burgerberaad op te lossen. Vaak zijn dit kwesties waar de lokale politiek niet uitkomt of zich niet aan wil branden.

Kosten afzetten tegen opbrengsten

Regelmatig kwam de vraag wie een burgerberaad moet organiseren. Het initiatief tot een burgerberaad kan komen van burgers en/of vanuit de politiek. De organisatie kan het best worden uitbesteed aan een onafhankelijke professionele partij met relevante ervaring. Dat garandeert de kwaliteit van de uitkomsten en maakt dat de onafhankelijkheid gewaarborgd blijft.

De kosten van een burgerberaad zijn afhankelijk van opzet en duur. Nederlandse burgerberaden duren minimaal enkele maanden en kosten vaak enkele tonnen. Deze kosten moeten worden afgezet tegen de vermoedelijke toekomstige besparingen, die vaak veel groter zijn.

Burgerberaad in gereedschapskist

Initiatiefgroep Burgerberaad voor Roermond wil dat de gemeente Roermond een volwaardig burgerberaad toevoegt aan de lokale gereedschapskist voor burgerparticipatie. Bijvoorbeeld door opname in de nieuwe participatienota. Een volwaardig burgerberaad zorgt voor innovatieve, duurzame en breed gesteunde oplossingen. Meer informatie over initiatiefgroep Burgerberaad voor Roermond is te vinden op https://www.facebook.com/BurgerberaadRoermond.