Planetenparade aan de avondhemel

ROERMOND -  In januari en februari is een planetenparade zichtbaar aan de avondhemel. Volgens Marc van der Sluys, redacteur van de website hemel.waarnemen.com en docent sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht, zijn tussen 2 januari en 5 maart 2025 in de meeste nachten zes planeten van ons zonnestelsel tegelijk zichtbaar, met in ongeveer de helft van de gevallen ook de Maan.

In het begin van deze periode, tot en met 23 februari, is alleen Mercurius niet te zien. Vanaf 25 februari is alleen Saturnus onzichtbaar.  Na 5 maart verdwijnt Neptunus uit beeld, waarna ook Mercurius en Venus onzichtbaar worden.

Rode 'ster'
Je kunt de planetenparade 's avonds met het blote oog zien, tussen circa 17.30 uur en 20.30 uur, al variëren de tijden van nacht tot nacht.  Als je rond 19.00 uur buiten gaat staan met je gezicht naar het zuiden, zijn helemaal links (iets achter je, in het oostnoordoosten) Mars als heldere, rode 'ster' en de maan te zien, links voor je (in het zuidoosten) de heldere gigant Jupiter en (zonder verrekijker onzichtbare) Uranus en rechts voor je (in het zuidwesten) de (zonder telescoop onzichtbare) Neptunus, de zwakke Saturnus én de zeer heldere planeet Venus.

Hype
De maan verdwijnt tweemaal tussendoor, gedurende een week of twee rond nieuwe maan: van 17 tot 29 januari en tussen 14 en 27 februari. Volgens Van der Sluys is de planetenparade gedeeltelijk een hype, waarbij online vaak wordt overdreven hoe bijzonder dit is. 'Normaal gesproken, in ruim 87 procent van de nachten, zijn er drie tot vijf planeten en/of de Maan tegelijk zichtbaar.  Zes of meer 'planeten' (inclusief de maan), komt voor in bijna 10 procent van de nachten, zeven of meer in ruim 1 procent van de nachten.  Dit is dus ook weer niet zo verschrikkelijk zeldzaam.'

Zonnestelsel
Hierbij komt nog dat voor de planeten Uranus en Neptunus, en vaak ook voor Mercurius, dus een verrekijker of telescoop nodig is.  'Je ziet dan bijvoorbeeld alleen Neptunus, en niet in één blik de andere planeten', aldus Van der Sluys.  Van de zes zichtbare planeten zijn er maximaal vier met het blote oog zichtbaar, plus de maan.Toch is het aardig om op een heldere avond even naar buiten te stappen. De verschillende planeten en maan staan namelijk op een rij, verspreid over de hemel.  Aan de hemelbol vormt dit een denkbeeldige gekromde lijn, die de ecliptica (ook wel dierenriem) wordt genoemd en die het vlak van het zonnestelsel - waarin de planeten baantjes draaien - aan de hemel weergeeft.  Die lijn kun je 'zien' door de planeten en maan in gedachten met elkaar te verbinden.  'Dat geeft een klein beetje inzicht in hoe ons zonnestelsel eruit ziet vanaf de Aarde' zegt Van der Sluys.