De resultaten van het project Boeren en Buren zijn op 20 oktober voor het eerst met een breder publiek gedeeld. Voor dit project voerden veehouders en omwonenden samen metingen uit van november 2019 tot en met oktober 2020. De metingen geven inzicht in de lokale luchtkwaliteit. Tijdens een goed bezochte openbare bijeenkomst in het gemeentehuis van Venray presenteerde het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu de conclusies over de metingen van luchtkwaliteit en ervaren geur.
Belangrijk om luchtkwaliteit te verbeteren
Projectleider en wetenschapper Marita Voogt van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu liet onder andere zien dat de concentratie van fijnstof alleen op korte afstand van enkele leghennenstallen verhoogd was ten opzichte van metingen in de omgeving. De gemeten concentraties bij omwonenden komen niet in de buurt van de wettelijke grenswaarden voor fijnstof. Voogt: ”De concentraties van fijnstof en stikstofdioxide liggen wel boven de recent aangescherpte advieswaarden van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO). Daarom is het van belang om luchtkwaliteit te verbeteren. Daarvoor is een mix van maatregelen voor verschillende bronnen nodig. Bij de veehouderij, maar denk ook aan hoe we onze huizen verwarmen of hoe we ons verplaatsen van A naar B.”
Meten en duiden complex
Vertegenwoordigers van de deelnemende partijen spraken tijdens de bijeenkomst over de lessen die zij leerden. Het meten en het duiden van de resultaten blijkt complex. Dat is voor Jan Jenneskens, wethouder in Venray, een belangrijke les. “Een onafhankelijke, deskundige partij als het RIVM is nodig voor het duiden van de resultaten. Dat er nu echt samen is gemeten door boeren en buren en dat de resultaten open zijn gedeeld, zorgt voor vertrouwen in de resultaten.”
Geurhinder beter in beeld brengen
Omwonenden hebben last van geur. Het is een belangrijke oorzaak voor spanningen tussen boeren en omwonenden. Mia Wegh, bestuurslid bij GLV en in het project vertegenwoordiger van de deelnemende omwonenden: “We konden geur niet met sensoren meten maar moesten het melden met de smartphone. Dat bleek in de praktijk lastig voor veel mensen. Er zijn niet veel meldingen gedaan. Dat wil niet zeggen dat er geen hinder is, integendeel. Het is een gemis dat we geurhinder niet beter in beeld konden brengen.” Het is niet mogelijk om geur te meten met behulp van eenvoudige meetapparatuur, dat maakte het lastig om geur te meten. De app waarin deelnemers meldingen konden doen, bleek ook geen goede methode om de geursituatie in kaart te brengen.
Samen zoeken naar oplossingen
Er is met de deelnemers van dit project gesproken over oplossingsrichtingen. Deze zijn er nog niet want daar is meer tijd voor nodig. Peter van Dijck, bestuurder bij LLTB en vertegenwoordiger van de boeren in het project, zei het treffend: “metingen zelf zijn niet dé oplossing, maar ze dragen wel bij aan de dialoog en het zoeken naar oplossingen.” Zo ziet de provincie Limburg het ook. Zij stimuleert metingen met sensoren door boeren in en bij hun stallen. Ook de deelnemende veehouders hebben dat gedaan. Gedeputeerde Roefs:” We weten nu beter hoe we meettechnieken in kunnen zetten, maar zien ook dat er nog veel ontwikkeling nodig is. Bijvoorbeeld om geur te meten zodat ondernemers meer inzicht in het effect van bedrijfsmanagement krijgen en ernaar kunnen handelen.”
Vervolg
Het project is met de bijeenkomst van 20 oktober nog niet helemaal afgerond. Het RIVM doet de komende periode nader onderzoek naar het effect van het project op de onderlinge relaties tussen veehouders, omwonenden en gemeente. Die resultaten worden in de loop van 2022 verwacht.
De gemeente gaat de geleerde lessen gebruiken bij het programma Landelijk Gebied en het actieprogramma van het Schone Lucht Akkoord. Direct toepasbare meettechnieken in het kader van vergunningverlening en toezicht zijn op de korte termijn nog niet haalbaar gebleken. Samen met de regiogemeenten wil de gemeente Venray graag verder met een vervolgproject om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken voor het in kaart brengen van geur (“Grenzeloos meten”).
