Vandaag is ’t de veuraovend van de Hadj, de baejvaart nao Mekka. Grote feeste beginne op de aovend veur de eigelikke daag. Dink aan de Kersnach, de Paoswake en zo wiejer. De Hadj duurt dit jaor toet twee augustus. Elke volwasse moslim, dae daoveur de middele haet, mot die baejvaart tenminste eine keer in zien laeve ongernaeme. De Hadj is altied in de twelfde maondj van de moslimkelender. De Hadj geit nao de plaats wo Mohammed de Islam haet gepraekt. De aafsjiedsbaejvaart van Mohammed zelf, in zien sjterfjaor, is ’t veurbeeld gewaore veur dit ritueel. Juus die relasie mit de persoon van Mohammed is veur eine moslim ein belangriek deil van de Hadj. Daorom bringe ouch väöl pelgrims nao aafluip ein bezeuk aan zien graaf in Medina.
’t Hadj ritueel begint mit ’t aannaeme van de “Ihraam”, de gewieijde sjtaot van de pelgrim. Veur manskaerels hilt dit in det zie zich kleije in twee witte, ongezuimde deuk. De eine dook waerd euver de linkersjouwer gedrage en de angere rondj ’t ongerlief geslage. Veur vrouwluuj is ’t genog es de henj en ’t gezich onbedek zeen. Onger de Ihraam-sjtaot heurt det de moehrim of moehrima (hae of het in gewieijde sjtaot) geine seks höbbe, ’t sjaere en knippe van de haore moog neet, net wie ’t keime. Ouch naegel knippe moog neet. Det zol hovaard zeen.
Drek nao aankoms in Mekka waerd ein bezeuk aan de Ka’bah gebrach. Beginnend biej de zjwarte sjtein, dae in de Ka’bah is ingemetseld aan de ooskantj, probeert de pelgrim deze aan te rake of zelfs te kösse. Dan waerd rechsom, taege de wiezers van de klok in, zeve keer rondj geloupe, zeggende: “Labbayka Allahumma Labbayk”, waat beteikent: “Hie bön ich, toet Eure deens, aoh Allah, hiej bön ich”. Dae Ka’bah zol al geboewd zeen door Adam en heropgerich door Abraham en ziene zoon Ismaël.
Dan rent de pelgrim zeve keer tösse de heilige plaatse Safa en Marwa van de grote Moskee. Dit is ter herinnering aan Hagar, sjlavin van Ibrahim, det hie mit zien zeunke en det van Abraham, Ismaël, rondjdweijelde op zeuk nao water. ’t Waas versjtote door Sara, de offisjeel vrouw van Ibrahim / Abraham. Det water waerde gevonje in de sjprönk van Zam Zam.
Op de tweede daag heure de moehrim en moehrima zich eine praek aan van de Quadi (Kadi, oftewaal rechter) van Mekka aan. Daonao waerd vertrokke nao de “Arafat”, twintjig kilomaeter nao ’t zuudooste. Hie waerde aan Mohammed de Koran geopenbaard. Dao waerd in tente de nach doorgebrach. Dit is eine belangrieke daag van bezinning.
Nao dees bezinning geit ’t nao de sjteinberg wo elke pelgrim zich 49 sjteinkes zeuk. Die zeen neudig veur de “Jamrah”, de rituele sjteiniging van de duvel. Dae mot gesjtraof waere omdet hae prebeerde te veurkomme det Ibrahim (Abraham) ziene zoon Ismaël zol offere. Alle plaatse wo dae duvel aan Ibrahim versjeen waere siembolies veurgesjtelt door drie zule. In ein normaal, gein Covid-19 jaor, raegent ’t dan miljoene sjteinkes.
Offerfees.
’t Letste deil van dees vief daag is ’t offerfees. Ouch dit haet mit ’t verhaol van Ibrahim / Abraham te make. Flak veurdet hae ziene zoon Ismaël ech wol gaon offere verruulde Allah / God dae zoon mit ein sjaop. Det haet es konsekwensie det normaal op dae daag teendoezjende sjäöp in Mekka ’t laeve laote. Gelökkig kump ’t vleis terech bie luuj die ’t good gebroeke kinne.
Noe kint de Moslim sjtols en tevraeje nao hoes: Hae is Hadji, eine dae nao Mekka is gewaes.
Volgens de berichte moge dit jaor mer doezjend luuj komme door Covid-19. Det gaon veer waal zeen op de nuujtsberichte.
Es geer zakes herkint oet dit verhaol zol det zomaar kinne. Ich höb toes geleerd om te kieke nao waat verbindj en neet te zeuke nao waat sjeijt.
Teks: Guus Rüsing.
