Goed nieuws voor de Limburgse taal! Van alle inwoners van de provincie Limburg van 18 jaar en ouder spreekt ruim driekwart (78%) één van de dialecten van de Limburgse taal. 67% daarbinnen spreekt het Limburgs naar eigen zeggen vloeiend en de andere 11% spreekt het wel, maar gebrekkig. Dit blijkt uit het onderzoek dat onderzoeksbureau R&M|Matrix recentelijk heeft uitgevoerd op verzoek van Veldeke Limburg. Dit onderzoek geeft ongeveer hetzelfde beeld als 5 jaar geleden bij het onderzoek van onderzoeksbureau Flycatcher op vraag van de Raod veur ’t Limburgs en de Media Groep Limburg, waarbij 79% van de geënquêteerden aangaf Limburgs te spreken.
Jongeren spreken minder Limburgs
Bovenstaande lijkt een uitstekende score voor het Limburgs, zeker als we dat vergelijken met het dialectgebruik in andere regio’s in Nederland. Waarom koppen kranten dan toch regelmatig met termen als “Code Rood voor het Limburgs!”? Omdat het spreken van een dialect afneemt onder de jongere leeftijden. In de categorie tussen 18 en 35 jaar spreekt nog maar 52% vloeiend Limburgs tegenover 74% bij de groep 65+. Daarentegen is het Limburgs wel populair bij veel jongeren onder de 35 jaar (52%) bij het gebruik van WhatsApp.
Regionale verschillen
Opvallend is dat het spreken van Limburgs regionaal verschilt. In Westelijk Zuid-Limburg, met Maastricht en Sittard als grootste kernen, en Midden-Limburg, met Roermond en Weert als kernen, spreekt nabij 75% vloeiend dialect. Oostelijk Zuid-Limburg, met Heerlen en Kerkrade als grootste kernen, blijft daarbij aanzienlijk achter met 54% en ook Noord-Limburg, met Venlo en Venray als kernen, scoort met 60% maar ietsje beter.
Positieve houding ten opzichte van het Limburgs
De houding van de inwoners van Limburg over de Limburgse taal is in het algemeen positief. 81% geeft aan overtuigd te zijn van de positieve effecten van dialectgebruik. Dit percentage is in het verleden wel eens anders geweest. Waar in 2002 nog 4/5 van de Limburgers van mening was dat thuis met de kinderen dialect spreken nadelig was voor hun kennis van het Nederlands, is dat aandeel nu nog maar 1/5!
Beeld van Veldeke
Veldeke springt er in vergelijking met andere Limburgse taalorganisaties qua naambekendheid duidelijk als beste uit. Bijna de helft van alle Limburgers heeft op zijn minst ooit van Veldeke gehoord terwijl een derde de vereniging een beetje tot goed kent. Het bijna honderdjarig bestaan van de vereniging heeft dus zijn sporen nagelaten.
Het beeld van Veldeke is bij degenen die de vereniging kennen overwegend positief. Veldeke wordt in verband gebracht met het bevorderen en het behoud van de Limburgse taal en door een ruime meerderheid omschreven als deskundig, nuttig en belangrijk. Iets minder bijval vindt de kwalificatie ‘aan de weg timmerend’ en over de vraag of Veldeke ‘ouderwets’ is, zijn de meningen verdeeld, al onderschrijft slechts 15% van de ondervraagden die stelling.
Werk aan de winkel
De Limburgse taal is momenteel dus nog algemeen in gebruik onder de Limburgse bevolking. Toch baart het feit dat het spreken ervan afneemt naarmate de Limburgers jonger zijn, zorgen voor de toekomst. Als de geconstateerde tendens zich doorzet dan is de kans groot dat het Limburgs onder de nu niet in het onderzoek opgenomen groep van kinderen onder de 18 jaar nog minder vaak voorkomt.
Dat geeft alle reden om de aandacht voor het behoud van het Limburgs in het bijzonder op deze groep te richten. Veldeke Limburg heeft dan ook de aandacht voor de Limburgse taal in de opvoeding en het onderwijs, van kinderdagverblijven tot de middelbare scholen, speerpunten van haar toekomstig beleid gemaakt. De positieve grondhouding die een groot deel van de Limburgse bevolking heeft ten aanzien van het Limburgs en ook ten aanzien van Veldeke Limburg als belangenbehartiger daarvan, biedt voldoende aanknopingspunten om die speerpunten te effectueren.
