‘Proibito l’ingresso a Italiano’, oftewel ‘Verboden voor Italianen’.

Op vrijdag 10 mei is de theaterproductie Spaghettirellen van Theatergroep De Jonge Honden te zien in Theater de Oranjerie in Roermond. Deze voorstelling vertelt het nagenoeg onbekende verhaal dat de Nederlandse geschiedenis is ingegaan als ‘de spaghettirellen’. In de zomer van 1961 liepen de spanningen tussen Nederlandse jonge mannen en Italiaanse arbeidsimmigranten in het Twentse Oldenzaal zo hoog op dat ze met elkaar op de vuist gingen. Aanleiding was een bordje op de deur van de Dansclub De Bond: ‘Proibito l’ingresso a Italiano’, oftewel ‘Verboden voor Italianen’.

Verborgen geschiedenis

Eind jaren vijftig haalt de Nederlandse regering Italiaanse, jonge, vrijgezelle mannen naar Nederland om als gastarbeider te werken in de fabrieken. In hun vrije tijd willen de Italianen ook iets te doen hebben: in discotheken, snackbars en op de kermis raken ze in contact met de jeugd. Deze ontmoetingen leiden in de jaren zestig tot spanningen en op steeds meer deuren van snackbars, dansclubs en cafés komen bordjes met daarop ‘Verboden voor Italianen’ te hangen. In het Twentse Oldenzaal leidde dit in 1961 tot heftige rellen tussen Nederlandse jonge mannen en de Italiaanse gastarbeiders. Deze confrontatie, die destijds veel media-aandacht kreeg en waarbij zelfs versterking van de marechaussee werd opgeroepen, is de geschiedenis ingegaan als ‘de spaghettirellen’.

Nederlands/Italiaanse cast

Spaghettirellen wordt geregisseerd door Jolmer Versteeg, het script wordt geschreven door Wessel de Vries. De cast bestaat o.a. uit de jonge acteurs Miracle van de Ruit (Flikken Rotterdam, Theater Oostpool), Christopher van Duijn en Billy de Walle (Het Nationale Theater). De Italiaans-Nederlandse acteur Joshua Albano, zelf zoon van een Italiaanse gastarbeider, speelt één van de hoofdrollen. De voorstelling, een mix van Romeo & Julia en West Side Story, wordt gemaakt in de stijl van een spaghettiwestern, vol brommers, muziek en verliefde, jonge mensen met dromen.

Regisseur Versteeg over Spaghettirellen: ‘Voor een gloedvol liefdesdrama is dit natuurlijk een mooi klassiek conflict over uitsluiting en jaloezie tussen Nederlandse jongemannen, meisjes en Italianen, maar het gaat mij ook om de achtergrond van die spanningen, hoe xenofobie werd gevoed door ondoordacht handelen van een overheid. Ambtenaren hadden namelijk zelf in het arme zuiden van Italië gezonde mannen van midden twintig geworven om het arbeidstekort in de textiel-, mijn- en staalindustrie op te vangen. Die moesten vrijgezel zijn, zodat niet hele families moesten worden gehuisvest. De charmes van deze vrijgezelle mannen bleek voor veel Nederlandse meisjes onweerstaanbaar, tot ongenoegen van de Nederlandse jongens.

Er zijn veel gelijkenissen te treffen met de manier waarop we ook nu nog met immigranten omgaan. Spaghettirellen vertelt daarom voor mij een nog steeds actueel verhaal over de omgang met en het accepteren van een ander.”

Speelfilm over deze geschiedenis

In het najaar van 2024 verschijnt er ook een Nederlandse speelfilm over de geschiedenis van de spaghettirellen. Deze film, met de titel Tegendraads, wordt geregisseerd door Ben Sombogaart (De Tweeling, Knielen op een bed violen, Abeltje). De Italiaans-Nederlandse

acteur Joshua Albano speelt zowel in de theaterproductie als in de speelfilm over de spaghettirellen.